MediaNostalgie

The show must go on

Door Nico Fintelman (Smits)

Storm - Het gebeurde op donderdag 18 januari 2007. Storm in Nederland. Ik kijk naar het vroege NOS avond Journaal dat extra lang is en geheel gaat over deze weerproblemen. Omdat die avond nog zware storm wordt verwacht in het noorden van het land heeft de NOS een reporter gestationeerd in het Friese Harlingen. De goede man (ik ben zijn naam vergeten) staat op straat vlakbij de haven zijn reportages te maken, zuidwester aan, haren in de war. Hij begint met te vertellen over zijn autorit van Amsterdam naar Harlingen: "Het was een barre tocht, zeer beangstigend".

Alsof hij een voettocht naar Siberie heeft gemaakt. En vervolgens vertelt onze moedige verslaggever over de heftige storm in Harlingen die met het kwartier erger wordt. Het NOS Journaal blijft met grote regelmaat naar hem overschakelen en zijn verhaal wordt steeds ernstiger, de storm wordt nu wel heel erg. Het is maar goed dat het NOS team naast een gebouw staat dat veel wind wegneemt want anders was het helemaal niet mogelijk deze reportages te maken. Onze tv-mensen maken met gevaar voor eigen leven deze reportages en het lijkt alsof ieder moment half Harlingen de lucht in kan gaan.

Maar wat later wordt het tv-shot nogal breed genomen en daardoor zien we achter onze koene reporter een straatje waar gewoon mensen wandelen en fietsen, zelfs kinderen. Nog wat verder weg ligt een straat waar permanent auto's en stadsbussen rijden. Harde wind ja, dramatisch nee. De reporter spreekt zelfs nog een dame aan die haar hond aan het uitlaten is. Ze vindt het wel spannend zegt ze met die fraaie Friese tongval. Op de vraag of ze wel overeind kan blijven antwoord ze: "Ik hou me aan de hond vast". En ze wandelt weer rustig verder met haar hond. Vermakelijk is het wel, de NOS bedenkt zijn eigen rampenreportage.

Manipuleren - Manipulatie is iets wat televisie eigen is. Het ligt er maar net aan waar je een camera neer zet en wat je wel en niet laat zien. Het commentaar doet de rest. In totalitaire landen is de waarheid naar eigen belang manipuleren via televisie een gebruikelijk gebeuren. Maar ook in Nederland wordt gesjoemeld, bovenstaand voorbeeld is heel aardig. Vervolgens denk ik terug aan de jaren tachtig toen Zuid-Afrika nog een apartheidsregime had. Met name in Nederland was daar veel commentaar op, zeker vanuit de 'linkse kerk'. Nou was de apartheid zoals dat heette een foutief iets dus dat was begrijpelijk.

Maar ik denk nog wel eens aan het NOS Journaal in die tijd. Als er in Zuid-Afrika een demonstratie was of iets anders gebeurde, was dat steevast de openeningsreportage. Deze duurde dan 8-10 minuten waardoor er niet zoveel tijd meer overbleef voor alle andere onderwerpen. De argeloze kijker moet toen gedacht hebben dat Zuid Afrika de brandhaard van de wereld was. Het nieuws was dus nogal gekleurd door persoonlijke politieke opvattingen van de journalisten en redactie. En dat zou niet mogen in een nieuwsprogramma dat neutraal moet zijn.

Charles - In latere jaren was Charles Groenhuizen als NOS correspondent in Amerka ook opvallend. In tijden van grote crisis, bijvoorbeeld een Golfoorlog, werd dan overgeschakeld naar Charles die vaak verslag deed vanuit een kantoortje in Washington. Alsof het daar allemaal gebeurde! Aan het einde van zijn verhaal keek hij dan altijd of er nog iets actueels (heet van de naald) te melden was. Zijn blik ging dan iets terzijde van de camera. Maar waar keek onze Charles dan naar? Inderdaad, een televisietoestel dat afgesteld stond op CNN. En Charles las letterlijk voor wat daar werd gemeld. Wij hebben hier in Europa ook CNN en dat komt gedeeltelijk vanuit Londen met een Europese versie, maar ook gedeeltelijk vanuit Atlanta met de Amerikaanse versie. Wanneer we dan dat laatste hadden kon je door snel heen en weer schakelen met Charles zijn vertalingen meekijken !

Blijf stand-by - En ook als er live-reportages zijn vanuit crisigebieden in het buitenland blijft het interessant. Aan het begin van het Journaal doet de journalist vanaf locatie zijn verslag en vervolgens vraagt de presentator in de studio in Hilversum hem stand-by te blijven. Mocht er gedurende de uitzending nog wat belangrijks te melden zijn dan kan er nog worden overgeschakeld. Jawel, zoals we allemaal weten gebeuren alle belangrijke dingen in de wereld tussen 20.00-20.30 uur Nederlandse tijd.

En inderdaad, de reporter komt aan het einde van het Journaal steevast terug omdat hij nog wat actueels heeft te melden. Wat hij dan vertelt wist hij natuurlijk aan het begin van de uitzending ook wel, sterker nog: we hebben het allemaal een uur geleden al op CNN gezien. Maar op deze manier houdt het NOS-Journaal de illusie staande dat het altijd zeer alert en actueel overal in de wereld bezig is om het Nederlandse volk op de hoogte te houden van wat er allemaal gebeurt. The Show must go on.